İşte tropik fırtınaları oluşturan bu enerjidir. Suyun sıcak olmasının nedeni, okyanusun güneş enerjisini emmesi ve onu korumasıdır. Burada deniz oldukça sığ ve ekvatora çok yakın olduğundan sular oldukça ısınır. Meksika Körfezi bir kasırga oluşturmak için tüm bileşenlere sahiptir. Bu farklı dönüş hızları, küresel anlamda çok önemli olan fırtınalar, kasırgalar ve hortumlar gibi atmosfer olaylarını oluşturur. Bu aynı zamanda ekvatordan uzaklaştıkça dönüşün yavaşlaması anlamına gelir, ta ki kutuplarda durup, zar zor hareket ederek sadece bir nokta üzerinde 24 saatlik dilimde dönünceye kadar. Bu yüzden bir günde katedeceği yol en uzundur. Aslında aracın test şoförü saate 96 km hızla gitmiyor, aynı zamanda saatte 1675 km’ den fazla yol alıyor, belki de dünyanın en hızlı sürücüsü olarak!ĭünya en hızlı ekvatorda döner, çünkü yaklaşık 40.000 kilometre mesafeyle dairesel genişliği en fazla olduğu yer burasıdır. Çünkü doğuya doğru gidiyor ve tam da dünyanın dönüş yönüyle aynı istikamette. Bu yol saatte 1675 km’den daha hızlı bir şekilde dönüyor. Nedeni basit Güneş etrafında dönerken dünya yüzeyinin de kendi ekseninde uzayda döndüğünden söz etmiştim. Fakat bu sürat aracın yaptığı gerçek sürat mi? Hayır! Çünkü bundan çok çok daha hızlı gidiyor. Test aracı hareket ediyor ve hız göstergesi saatte 96 km’yi gösteriyor. Sıradan bir yol gibi görünebilir ama kendine has iki özelliği var: Konumu ve yönü.īu yol ekvatorun tam üstünde ve doğu yönünde. Araba değil belki ama arabanın sürüldüğü yol çok özel. Araba sıradan bir araba, hiçbir özelliği yok, büyük bir motoru yok ve roket yakıtıyla da çalışmıyor. BBC için hazırlanan belgesel ekibi Güney Amerika ülkelerinden Ekvador’a çok özel bir sürüş için gidiyor.
Bu dönüşün, nasıl da çok güçlü bir etmen olduğunu görmek için basit bir deney yeterli. Bu bölümleri düzenleme dünyanın dönüşüyle kontrol edilir. Hava akımlarını, çok düzensiz ve karmaşık olarak düşünsek de aslında öyle olmadığı ve ayrı bölümler halinde düzenlendikleri bilinmektedir. Gündüz güneşin sıcağını, gece uzayın soğuğunu önleyerek yeryüzündeki sıcaklığın dengelenmesini sağlar.Ītmosfer aynı zamanda, hava olaylarının oluşmasını sağlayan akımlarla doludur. Atmosfer, yeryüzündeki canlılar için koruyucu bir perde görevindedir. Yerçekiminin etkisiyle dünyayı çepeçevre saran gaz ve buhar tabakasından oluşan atmosferdeki gazların % 78’ini azot, % 21’ini oksijen, kalan %1’lik kısmını ise karbondioksit, neon, helyum ve hidrojen gibi gazların oluşturduğunu hatırlatalım. Yeryüzü ve karanlık dış uzay arasında bulanık mavi bir şerit halinde duran atmosfer, dünya ile birlikte dönen ince bir hava katmanıdır. Bu dönüşün en çok etkili olduğu yer ise atmosferdir. Denge yine başrolde…ĭünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü gündüzleri geceye, geceleri de gündüze döndürmekle kalmaz, birçok doğa olayının oluşmasında önemli bir rol oynar. Sadece bir döngü içerisinde katı, sıvı veya gaz halinde korunur ve yer değiştirir. Yeryüzündeki su kaynakları artmaz veya eksilmez. Kara parçalarına düşen su ise yüzeysel ve yeraltı akımları ile tekrar denizlerde birleşir ve döngü bu şekilde devam eder. Yeryüzüne yağış yoluyla ulaşan su, doğrudan denizlere veya kara parçalarına düşebilir. Atmosferde yoğunlaşan su bulutları meydana getirir ve bulutlar da yağış ile tekrar suyun yeryüzüne ulaşmasını sağlar. Su buharlaşma yolu ile denizlerden ve kara parçalarından atmosfere ulaşır. Suyun okyanuslardan ve denizlerden atmosfere ve atmosferden yeryüzüne, ardından yeniden okyanuslara ve denizlere ulaşması gibi. Yaşam tam anlamıyla bir denge üzerine kurulmuş durumda. Bu 23 derecelik eğimde küçük bir değişiklik olsa denge yine bozulur. Güneşin etrafında dönerken aynı zamanda 24 saatte kendi ekseninde, yine saatin aksi yönünde dönüşünü tamamlayan gezegenimiz bunu yılda 365 kez yapar. Bu dönüşü tam dik açıyla değil 23☂7′ lik yatık eksenle yapar. Güneşin etrafında, saat yönünün aksindeki dönüşünü 365 gün 6 saatte tamamlayan dünyamız bu seyahat sırasında 940 milyon kilometre yol kateder. Ben bu yazıyı yazarken veya sizler okurken, ya da dünyada birlikte yaşadığımız 7.64 milyar insan şu anda her ne işle uğraşırsa uğraşıyor olsun, aslında saatte 100.000 kilometre süratle uzay boşluğunda savrulduğumuzu biliyor muydunuz? Bu süratin biraz azalması veya artması durumunda olacakları bir düşünsenize.
O kadar vaktim yok diyorsanız, ben size yardımcı olmaya çalışayım. İzlemeyenlere duyurulur, dünyamız hakkında tüm merak ettiklerinizi burada bulabilirsiniz. Dünyanın güneş etrafındaki sıra dışı yolculuğunun üç bölüm halinde aktarıldığı mükemmel bir belgesel program.
İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin 2012 yılında gösterime sunduğu bir belgesel var: “Yörünge: Dünyanın Olağandışı Yolculuğu”.